ชา สมุนไพร ยา โกฐขี้แมว แห้ง แปรรูป ผง โรงงาน|OEM|รับทำ|ผลิต|ทำแบรนด์

โกฐขี้แมว: Dihuang (地黄)
ชื่อไทย: โกฐขี้แมว (ทั่วไป)
ชื่อจีน: ตี้หวง (จีนกลาง), ตี่อึ๊ง (จีนแต้จิ๋ว)
ชื่ออังกฤษ: Rehmannia Root1
ชื่อเครื่องยา: Radix Rehmanniae1
การเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังเก็บเกี่ยว:
เก็บเกี่ยวรากในฤดูใบไม้ร่วง แยกเอารากแขนงและดินออก นาไปป ํ ิงไฟอ่อน ๆ จนกระทั่งเนื้อ
ในเปลี่ยนเป็นสีดําและเกือบแห้ง เก็บรักษาไว้ในที่มีอากาศเย็นและแห้ง มีการระบายอากาศดี
การเตรียมตัวยาพร้อมใช้:
การเตรียมตัวยาพร้อมใช้มี 5 วิธี ดังนี้
วิธีที่ 1 โกฐขี้แมวสด เตรียมโดยนํารากโกฐขี้แมวสด มาแยกเอารากแขนงและดินออก ล้างน้ำ
ให้สะอาด ก่อนใช้ให้นํามาหั่นเป็นชิ้นหนา ๆ หรือคั้นเอาน้ำมาใช้3
วิธีที่ 2 โกฐขี้แมว เตรียมโดยนําสมุนไพรที่ได้จากการเก็บเกี่ยวและการปฏิบัติหลังการเก็บเกี่ยว
มาล้างน้ำให้สะอาด ใส่ภาชนะปิดฝาไว้เพื่อใหอ่อนนุ่ม หั่นเป็นชิ้นหนา ๆ และนําไปทําให้แห้ง1,3
วิธีที่ 3 โกฐขี้แมวน่ึงเหล้า เตรียมโดยนําตัวยาที่ได้จากวิธีที่ 1 เติมเหล้าเหลืองหรือเหล้าขาว
คลุกเคล้าให้เข้ากัน แล้วใสในหม้อนึ่งที่มีฝาปิดมิดชิด นึ่งจนกระทั่งเหล้าแทรกซึมเข้าในเนื้อตัวยา สังเกต
ได้จากสีของสมนไพรจะเปลี่ยนเป็นสีดําเข้มมาก เป็นมัน และมีรสออกหวาน หลังจากนั้นนําไปตากแดด
จนกระทั่งผิวนอกค่อนข้างแห้งไม่เหนียวติดมือ หั่นเป็นชิ้นหนา ๆ แล้วนําไปทําให้แห้ง (ใช้เหล้าเหลือง
หรือเหล้าขาว 30 กิโลกรัม ต่อตัวยา 100 กิโลกรัม)1,3,4
นอกจากการนึ่งเหล้าแล้ว โกฐขี้แมวยังสามารถนึ่งโดยไม่ต้องใช้สารปรุงแต่ง เตรียมโดยนําตัวยา
ที่ได้จากวิธีที่ 1 มาใส่ในภาชนะนึ่งที่มีฝาปิดมิดชิด นึ่งจนกระทั่งตัวยาด้านนอกและเนื้อในมีสีดำ นําออก
จากเตา และนําไปทําให้แห้งประมาณ 80% หั่นเป็นชิ้นหนา ๆ แล้วนําไปทําให้แห้ง
วิธีที่ 4 โกฐขี้แมวถ่าน เตรียมโดยนําตัวยาที่ได้จากวิธีที่ 2 ใส่กระทะ ผัดโดยใช้ไฟแรง ผัดจนกระทั่งผิวนอกของตัวยามีสีดำเกรียมและพองตัว นําออกจากเตา ตั้งทิ้งไว้ให้เย็น
วิธีที่ 5 โกฐขี้แมวนึ่งเหล้าถ่านเตรียมโดยนําตัวยาที่ได้จากวิธีที่ 3 ใส่กระทะ ผัดโดยใช้ไฟแรง
ผัดจนกระทั่งผิวนอกของตัวยามีสีดําเกรียมและพองตัว นําออกจากเตา ตั้งทิ้งไวให้เย็น
คุณภาพของตัวยาจากลักษณะภายนอก:
ตัวยาที่มีคุณภาพดีจะต้องมีน้ำหนัก อ่อนนุ่ม ชุ่มชื้นเป็นมัน ด้านหน้าตัดสีดํา และมีรสหวาน
สรรพคุณตามตําราการแพทย์แผนจีน:
โกฐขี้แมวสด รสอมหวาน ขม เย็น มีฤทธิ์ระบายความร้อน เสริมธาตุน้ำ ทําให้เลือดเย็น และ
ห้ามเลือด รักษาโรคที่มีอาการยินพร่องทําให้ลิ้นแดง กระหายน้ำ เป็นจ้ำเลือด และอาเจียนเป็นเลือด
โกฐขี้แมว รสอมหวาน ขม เย็น มีฤทธิ์ระบายความร้อน ทําให้เลือดเย็น รักษาโรคที่ความร้อนเข้า
กระแสเลือด (เช่น ปากแห้ง ลิ้นแดง) เลือดร้อนและออกนอกระบบ (เช่น ตกเลือด จ้ำเลือด อาเจียนเป็นเลือด เลือดกําเดาไหล) มีฤทธิ์เสริมยินและธาตุน้ำ รักษาโรคที่เสียธาตุน้ำ (ร้อนใน กระหายน้ำ คอแห้ง)
โกฐขี้แมวนึ่งเหล้า มีรสอมหวาน อุ่นเล็กน้อย มีฤทธิ์บํารุงเลือด เสริมยิน รักษาโรคที่เลือดพร่อง
(ซีดเหลือง วิงเวียน นอนไม่หลับ ประจําเดือนไม่ปกติ ตกเลือด) ยินของไตพร่อง (เหงื่อออกตอนหลับ
ฝันเปียก กระหายน้ำ) และมฤทธิ์บํารุงธาตุน้ำและไขกระดูก รักษาโรคที่ธาตุน้ำและเลือดของตับและไตพร่อง
(เอวและเข่าปวดเมื่อยอ่อนแรง วิงเวียน หูอื้อ หนวดและผมขาวก่อนวัย)3,6
โกฐขี้แมวถ่าน จะช่วยให้ตัวยาเข้าสระบบเลือด มีฤทธิ์ทําให้เลือดเย็นและห้ามเลือด เหมาะสําหรับ
ผู้ป่วยที่มีอาการอาเจียนเป็นเลือด เลือดกําเดาไหล ปัสสาวะมีเลือดปน และประจําเดือนมามากผิดปกติ
โกฐขี้แมวนึ่งเหล้าถ่าน มีฤทธิ์บํารุงเลือดและห้ามเลือดเป็นหลักเหมาะสําหรับสตรีที่ประจําเดือน
มามากผิดปกติ3
ขนาดที่ใช้และวิธีใช้:
การแพทย์แผนจีน ใช้ขนาด 9-15 กรัม ต้มเอาน้ำดื่ม1
ข้อห้ามใช้ ข้อควรระวัง และอาการข้างเคียง:
ควรระมัดระวังในการใช้ในผู้ป่วยที่มีภาวะกระเพาะและม้ามเย็นพร่อง ถ่ายเหลว การรับประทาน
โกฐขี้แมวในปริมาณสูง อาจทําให้ผู้ป่วยบางรายเกิดอาการปวดท้อง ท้องเสีย วิงเวียนศีรษะ อ่อนเพลีย
และใจสั่น หากรับประทานยาไประยะหนึ่ง อาการดังกล่าวจะค่อย ๆ ลดลง (การแพทย์แผนจีน)6
ข้อมูลวิชาการที่เกี่ยวข้อง:
1 สารสกัดน้ำโกฐขี้แมวมีฤทธิ์ยับยั้งการลดลงของคอร์ทิโคสเตอโรน (corticosterone) ในซีรัมของกระต่ายเมื่อฉีดยาเดกซาเมทาโซน (dexamethasone) และป้องกันเนื้อต่อมหมวกไตฝ่อ นอกจากนี้
สารสกัดน้ำยังมฤทธิ์ชะลอความแก่และเสริมภูมิคุ้มกันในหนูขาว เพิ่มการไหลเวียนของเลือดไปเลี้ยงหัวใจ
ในหนูถีบจักร และต้านเชื้อ Staphylococcus aureus หรือ Escherichia coli ในหลอดทดลอง
2 เมื่อให้ผู้ป่วยโรคไขข้ออักเสบรับประทานโกฐขี้แมว ขนาด 60-90 กรัม พบว่ามีผลเพิ่มภูมิ
ต้านทาน บรรเทาอาการปวด ลดบวม และแก้โรคผิวหนัง6

เมื่อนําโกฐขี้แมวไปนึ่งกับเหล้า จะทําให้สารกลุ่มอิริดอยด์ไกลโคไซด์ (iridoid glycosides)
แตกตัวเป็นอิริดอยด์และน้ำตาลเชิงซ้อน ซึ่งน้ำตาลเชิงซ้อนบางส่วนจะแตกตัวต่อไปเป็นน้ำตาลเชิงเดี่ยว
ทําให้ปริมาณน้ำตาลเชิงเดี่ยวในโกฐขี้แมวดองเหล้าสูงกว่าโกฐขี้แมว 2 เท่า นอกจากนี้โกฐขี้แมวนึ่งเหล้าจะมีปริมาณกรดอะมิโนลดลงโกฐขี้แมวแร่ธาตุและสารสําคัญในสมุนไพรไม่แตกต่างกัน มีรายงานว่าเมื่อ
รับประทานโกฐขี้แมวนึ่งเหล้า อาจทําให้เกิดอาการข้างเคียงเล็กน้อย เช่น ท้องเสีย ปวดท้อง วิงเวียนศีรษะอ่อนเพลีย เป็นต้น แต่อาการดังกล่าวจะหายไปเมื่อรับประทานยาอย่างต่อเนื่อง8

สารสกัดน้ำในขนาด 25.0 ไมโครลิตร/มิลลิลิตร แสดงฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัส hepatitis B ใน
เซลล์เพาะเลี้ยง และสารสกัด 80% เมทานอลในขนาด 1.0 มิลลิกรัม/มิลลิลิตร สามารถปกป้องตับของ
หนูขาวจากสารพิษ carbontetrachloride ได้

สารสกัดน้ำ (สกัดโดยไม่ใช้ความร้อน) หรือสารสกัดเมทานอลเมื่อให้ทางกระเพาะอาหารหนู
ขาวในขนาด 111.5 หรือ 200.0 มิลลิกรัม/กิโลกรัม แสดงฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดในสัตว์ทดลองทำให้เป็น
เบาหวานจาก streptozocin อย่างไรก็ตามสารสกัดน้ำที่สกัดโดยวิธีใช้ความร้อน เมื่อให้ทางปากหนูขาวที่ถูกทําให้เป็นเบาหวานในขนาด 1.6-2.0 กรัม/กิโลกรัม ทุกวันติดต่อกันนาน 8 วัน ไม่แสดงฤทธิ์ดังกล่าวแสดงให้เห็นว่าสารสําคัญที่แสดงฤทธิ์ลดน้ำตาลในเลือดเป็นสารที่ไม่ทนความร้อน9

เมื่อให้สารสกัดน้ำทางกระเพาะอาหารหนูถีบจักรในขนาด 60 กรัม/กิโลกรัม วันละครั้ง
ติดต่อกันนาน 3 วัน ไม่พบอาการผิดปกติใด ๆ และไม่มีสัตวทดลองตัวใดตาย และเมื่อให้สารสกัด
ดังกล่าวในขนาด 18 กรัม/กิโลกรัม วันละครั้ง ติดต่อกันนาน 45 วัน ไม่ทําให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของ
น้ำหนักตัวและเอนไซม์ของตับ เมื่อให้สารสกดั 90% เมทานอลทางกระเพาะอาหารหนูถีบจักรในขนาด
600.0 มิลลิกรมั /กิโลกรัม วันละครั้ง ติดต่อกนนาน ั 4 วัน ไม่พบอาการพิษใด ๆ และไม่ทําให้นำ้หนักตัว
ลดลง นอกจากนี้ยังพบว่าขนาดของสารสกัด 70% เมทานอลที่ทําให้หนูถีบจักรตายร้อยละ 50 (LD50)
เมื่อให้โดยการป้อนมีค่ามากกว่า 2.0 กรัม/กิโลกรัม