อาชีพ เกษตร พอเพียง การผลิต การปลูกถั่วลิสง
ถั่วลิสงชอบพื้นที่ดอน ดินมีการระบายน้ำดี ไม่ชอบที่น้ำขัง ลักษณะดินร่วน/ร่วนปนทรายมีความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง ชอบแสงแดดจัดอุณหภูมิที่เหมาะสมเฉลี่ย 30 องศาเซลเซียส ควรมีแหล่งน้ำพอเพียง ถั่วลิสงสามารถปลูกได้ทั้งในฤดูฝนและฤดูแล้ง โดยมีช่วงระยะเวลาเพาะปลูกที่เหมาะสมดังนี้
การปลูกและดูแลรักษา
การปลูกถั่วลิสงควรเลือกพันธุ์ปลูกตามความต้องการของตลาด คือ
1. ใช้เพื่อการกะเทาะเมล็ด เช่น เมล็ดถั่วลิสงแห้ง ถั่วลิสงแห้งเมล็ดโตที่ใช้แปรรูปผลิตภัณฑ์อาหาร นิยมใช้พันธุ์ที่มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพูอ่อน พันธุ์ไทนาน9 พันธุ์ขอนแก่น60–1 พันธุ์ขอนแก่น5พันธุ์ขอนแก่น4 และพันธุ์ขอนแก่น6
2. ใช้ผลผลิตทั้งฝัก เช่น ถั่วลิสงต้ม(ฝักสด) ถั่วลิสงอบแห้งทั้งฝัก ซึ่งผลิตภัณฑ์ดังกล่าวนิยมใช้พันธุ์ที่มี 3–4 เมล็ดต่อฝัก และมีเยื่อหุ้มเมล็ดสีแดง เช่น พันธุ์ สข38 พันธุ์กาฬสินธุ์1 ส่วนพันธุ์มีเยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพูอ่อนได้แก่พันธุ์ขอนแก่น60–2 พันธุ์ขอนแก่น4 และพันธุ์ขอนแก่น6 นอกจากนั้นยังมีพันธุ์กาฬสินธุ์2 (เยื่อหุ้มเมล็ดสีชมพูลายขีดสีม่วง)
การเตรียมดินปลูก ให้ไถ/พรวนดิน 1-2 ครั้ง มีความลึกประมาณ 10–20 เซนติเมตรตากดิน 7-10 วันสำหรับการปลูกหลังนาในฤดูแล้ง ควรยกร่องเพื่อให้น้ำไหลตามร่องปลูก ระยะการปลูกถั่วลิสง
ที่เหมาะสมโดยทั่วไป ควรมีระยะระหว่างแถว 30-50 เซนติเมตร และระยะระหว่างหลุม 10–20 เซนติเมตรโดยหยอดเมล็ดพันธุ์ 2–3 เมล็ดต่อหลุม ที่ความลึกประมาณ 5–8 เซนติเมตร ใช้เมล็ดพันธุ์ประมาณ25-30 กิโลกรัม(ทั้งฝักแห้ง) ต่อไร่ ก่อนปลูกควรคลุกเมล็ดพันธุ์ด้วยเชื้อไรโซเบียม (เพื่อช่วยให้รากถั่วลิสงมีปมติดดีขึ้น ทำให้ถั่วลิสงตรึงไนโตรเจนจากอากาศได้มากขึ้น) และยากันราเพื่อป้องกันโรคโคนเน่าหรือโคนเน่าขาด (สารไอโปรไดโอนหรือคาร์เบนดาซิมตามอัตราแนะนำ) หรือเชื้อไตรโคเดอร์มาซึ่งเป็นจุลินทรีย์ปฏิปักษ์ต่อโรค สำหรับการให้น้ำควรให้น้ำทุก 7 วันในระยะเดือนแรก จากนั้นควรให้น้ำทุก 7-10 วัน อย่าให้ถั่วลิสงขาดน้ำในระยะออกดอก ลงเข็มสร้างฝักและเมล็ด เพราะจะทำให้ผลผลิตลดลงมาก ส่วนการกำจัดวัชพืช ครั้งแรกที่อายุ 15 วัน และครั้งที่ 2 ที่อายุ 30 วันหลังงอก
การเก็บเกี่ยวถั่วลิสงเป็นขั้นตอนที่สำคัญในการผลิตถั่วลิสงให้มีคุณภาพดี ระยะการเก็บเกี่ยวที่เหมาะสมสังเกตได้ที่สีของเปลือกฝักด้านในเปลี่ยนสีเป็นสีน้ำตาลดำมากกว่า 60 เปอร์เซ็นต์ หรือโดยการนับอายุ ถั่วลิสงที่ปลูกเพื่อบริโภคฝักสด (ถั่วต้ม) อายุประมาณ 85–95 วัน และฝักแก่เต็มที่อายุประมาณ 95–110 วัน การเก็บเกี่ยวในขณะที่ดินยังมีความชื้นจะช่วยให้ถอนต้นถั่วขึ้นได้โดยง่ายการปลิดฝักควรเลือกเฉพาะฝักที่ดีไม่เป็นโรค และตากฝักถั่วลิสงบนตะแกรง ตาข่าย แคร่ หรือผ้าใบเพื่อไม่ให้ฝักถั่วสัมผัสพื้นดิน ซึ่งไม่ควรตากหนาเกิน 5 เซนติเมตร หมั่นพลิกกลับกองถั่วที่ตาก 2–3 ครั้งต่อวัน จะช่วยให้ฝักถั่วลิสงแห้งสม่ำเสมอ ถ้าเป็นช่วงวันที่มีแดดจัดใช้เวลาตากประมาณ 3–5 วัน ฝักถั่วจะแห้งมีความชื้นต่ำกว่า 9 เปอร์เซ็นต์ ซึ่งเหมาะกับการเก็บรักษาโดยบรรจุในกระสอบป่าน กระสอบสานและเก็บไว้ในโรงเรือนที่อากาศถ่ายเทได้ดี
ผลผลิต ผลตอบแทน
| ผลผลิตเฉลี่ยฝักสด ประมาณ ผลผลิตเฉลี่ยฝักแห้ง ต้นทุนประมาณ ราคาเฉลี่ยฝักแห้งประมาณ ผลตอบแทนประมาณ | 350-500 250 4,200 21 1,050 | กิโลกรัมต่อไร่ กิโลกรัมต่อไร่ บาทต่อไร่ บาทต่อกิโลกรัม บาทต่อไร่ |
กรมส่งเสริมการเกษตร
โทรศัพท์ 02- 561-0453
หมายเหตุ :
เกษตรกรสามารถติดต่อขอรับการสนับสนุนเชื้อไตรโคเดอร์ม่าได้ที่ส่วนบริหารศัตรูพืชสำนักพัฒนาคุณภาพสินค้าเกษตร กรมส่งเสริมการเกษตร ถนนพหลโยธิน จตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทร. 02- 579-5178 และสามารถติดต่อขอซื้อเชื้อไรโซเบียมได้ที่ตึกไรโซเบียม กรมวิชาการเกษตรถนนพหลโยธิน จตุจักร กรุงเทพฯ 10900 โทร. 02-579-7522–3 (ให้บริการส่งทางไปรษณีย์ด้วย)
